Những điều thú vị nhất loài người đã phát hiện ra sau 20 năm sống ngoài vũ trụ
Từ việc làm vườn trong không gian, cho đến những hố đen tham lam muốn nuốt chửng mọi thứ.
Hai mươi năm trước, Trái đất chính thức không còn là nơi duy nhất trong vũ trụ mà loài người có thể gọi là "nhà". Vào ngày 2/11/2000, đã có ba người đàn ông trở thành những con người đầu tiên sinh sống bên ngoài hành tinh của chúng ta. Trong suốt 141 ngày, William Shepherd (người Mỹ) và Sergei Krikalev cùng Yuri Gidzenko (người Nga) đã bay quanh quỹ đạo Trái đất trên Trạm Không gian Quốc tế (ISS) vốn được phóng lên từ 2 năm trước đó. Trong hai thập kỷ qua, ISS đã là nhà của 241 người từ 19 quốc gia khác nhau.
Nhưng ngoài vai trò một nơi cư trú, trạm không gian này còn trở thành một trong những phòng thí nghiệm độc đáo nhất mà các nhà nghiên cứu có thể mơ tới. Lơ lưng cách mặt đất khoảng 250 dặm (hơn 400km), ISS có thể giúp các nhà khoa học trên Trái đất trả lời những câu hỏi liên quan đến các lĩnh vực sinh học, vật lý, thiên văn học, và thậm chí là cả y dược nữa. Dưới đây là một vài trong số những phát hiện đáng chú ý nhất được tìm thấy trên ISS.
Các nhà nghiên cứu luôn thắc mắc về khả năng sinh tồn của sự sống trong không gian - từ các vi sinh vật cho đến cây cối, động vật, và con người. Trong 20 năm, phòng thí nghiệm vi trọng lực của ISS đã là nơi diễn ra gần 3.000 nghiên cứu điều tra được tiến hành bởi các nhà khoa học từ hơn 108 quốc gia - theo số liệu của NASA cung cấp.
Những nghiên cứu đó đã mang lại cho chúng ta cơ hội biết được phải làm gì để có thể chuẩn bị cho các phi hành gia trong các sứ mệnh khám phá vũ trụ xa xôi hơn nữa trong tương lai. Năm 2017, các thành viên phi hành đoàn đã lần đầu tiên thu thập một mẩu vi khuẩn hiện diện trong trạm không gian, phân tách DNA của nó, và sắp xếp lại trình tự DNA mà không cần gửi mẫu về Trái đất - một bước tiến lớn cho phép các nghiên cứu về sau có thể được thực hiện nhanh hơn và hiệu quả hơn nhiều.
Hệ vi khuẩn xa lạ của bầu khí quyển trong tàu vũ trụ không phải là chướng ngại duy nhất các phi hành gia phải đối mặt nếu họ cần thực hiện những sứ mệnh dài hơi hơn, đến các địa điểm như Sao Hoả chẳng hạn. Lương thực cũng là một vấn đề quan trọng, và đó là lý do tại sao vào năm 2014, Mỹ đã thiết lập khu vườn trong không gian đầu tiên, tên là Veggie, trên ISS. Trong thập kỷ trước đó, các phi hành gia người Nga đã trồng được giống lúa mỳ lùn, cải lá mizuna, và đậu lùn. Dẫu vậy, chúng vẫn không đủ để nuôi sống các phi hành gia. Vào ngày 10/8/2015, các phi hành gia NASA đã lần đầu thưởng thức món rau diếp trồng trong không gian sau khi được chấp thuận về mặt an toàn từ cơ quan quản lý. Ngày nay, họ đang tiếp tục trồng thêm các loại cải củ.
Các nhà khoa học sử dụng ISS để mở khoá những bí mật về vũ trụ.
Và tất nhiên, bên cạnh việc nghiên cứu về Trái đất, các nhà khoa học còn sử dụng ISS để mở khoá những bí mật về vũ trụ. Ví dụ, dự án Alpha Magnetic Spectrometer - 02 (AMS-02) khởi động vào ngày 16/5/2011 thu thập dữ liệu về tia vũ trụ và hạt vũ trụ nhằm tìm hiểu về thành phần của vũ trụ và quá trình hình thành của nó. Năm 2017, AMS-02 đã thu thập được dữ liệu về hơn 100 tỷ hạt vũ trụ.
Năm 2018, một công cụ từ Cơ quan Khám phá Không gian Nhật Bản (JAXA) gọi là Monitor of All-sky X-ray Image (MAXI) đã thu được một nguồn tia X bí ẩn trong không gian. Neutron star Interior Composition Explorer (NICER) của NASA ngay lập tức theo dõi nguồn này và phát hiện ra nó là một hệ hố đen đôi. Theo sát quá trình tiến hoá của hệ thống mà về sau đã trở thành nguồn tia X sáng nhất trên bầu trời này đã giúp các nhà thiên văn học hiểu rõ hơn về những thay đổi của rìa trong của các hố đen khi chúng đang nuốt chửng một ngôi sao.
Có thể nói, 20 năm nghiên cứu trên ISS vừa qua quả thật là quãng thời gian cực kỳ giá trị đối với vô vàn các lĩnh vực nghiên cứu. Nhưng đó cũng mới chỉ là khởi đầu mà thôi - tuần qua, các phi hành gia trên ISS vừa lấy mẫu máu và nước tiểu để tìm hiểu về quá trình lão hoá trong không gian, chụp nhiều bức ảnh để nghiên cứu sâu hơn về chuyển động của thể dịch keo - loại vật chất không phải lỏng cũng không phải rắn, như kem đánh răng chẳng hạn, nói chuyện qua radio với các học sinh trung học, kiểm tra tình hình phát triển của những cây cải họ trồng hồi tháng 9, và tiến hành những thí nghiệm khác để xác định xem liệu vi trọng lực có gây ảnh hưởng đến khả năng nhận thức thị giác đối với chuyển động, phương hướng và khoảng cách hay không. Và như bất kỳ ai ở Trái đất, sau những ngày làm việc mệt mỏi, họ sẽ lại ngủ những giấc ngon lành tại nơi mà nay họ gọi là "nhà".
